Edremit Güncel Bilgi ve Haber Sitesi

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından ‘Dünya Süt Günü’ olarak kabul edilen 1 Haziran tarihi, her yıl sütün küresel bir gıda olarak önemini kabul etmek, süt sektörü ile ilgili konulara dikkat çekmek için kutlanıyor. Dünyada 1 milyar insanın geçimine etki eden süt sektörü, dünya ticaretinde ve insan beslenmesinde ciddi bir yere sahip. Dünya nüfusunun yüzde 80’inden fazlası düzenli olarak süt ve süt ürünü tükettiği öngörülüyor. Yıllık olarak 21-23 milyon ton arasında üretimi olan Türkiye, dünyanın da önemli üreticileri arasında bulunuyor. 

Üretim artıyor ama…

Türkiye’de geçen yıl üretilen çiğ süt miktarı yıllık bazda yüzde 4.7 artarak 22 milyon 487 bin 757 ton oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin çiğ süt üretim istatistiklerine göre, bir önceki yıla göre inek sütü üretimi yüzde 5.4, manda sütü üretimi yüzde 35.1 artarken koyun sütü üretimi yüzde 2.9 ve keçi sütü üretimi yüzde 11.2 azaldı. Geçen yıl çiğ süt üretiminin yüzde 93.6’sını inek sütü, yüzde 4’ünü koyun sütü, yüzde 2.1’ini keçi sütü ve yüzde 0.3’ünü manda sütü oluşturdu. 

Hayvancılıkta artan maliyetler ve sanayide düşük kalan çiğ süt fiyatı nedeniyle son yıllarda sektör, süt üreticisinin üretimden çekilme endişeleriyle karşı karşıya. Buna karşılık üreticinin talepleri ve devletin yeni model arayışları var.

Süt üretiminin son derece stratejik ve milli mesele olarak görülerek üretimi artıracak tedbirlerin alınması gereğine işaret eden üreticiler, öncelikle şu beklentileri sıralıyor:

* Yetiştiriciye, maliyetleri karşılayacak çiğ süt fiyatı ve desteği verilmeli.

* 1 kilo süt ile 1.5 kilo yem fiyatı denk gelmeli (süt/yem paritesinin 1.5 olmalı).

* Özellikle birim maliyetlerin yüzde 60-70’ini oluşturan yemde fiyatlar makul seviyede tutulmalı.

* Ulusal Süt Konseyince yetiştiricileri tatmin edecek bir çiğ süt tavsiye fiyatı verilmeli.

* Kişi başı süt tüketimi 40 litre seviyesinden Avrupa tüketimi olan 65 litreye çıkarmak için çalışmalar yapılmalı.

‘Üreticiye makul fiyat sağlanmalı’

Türkiye Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik, koyun ve keçi sütünün daha fazla tüketilmesinin sektöre olumlu yansıyacağını belirterek, “Süt üreticileri üretimi devam ettiremediği zaman dişi hayvanları kesime götürmek zorunda kalıyor” dedi. Çelik, “1 Haziran Dünya Süt Günü” dolayısıyla ülkede süt tüketimi ve üretimine ilişkin değerlendirmede bulundu.

Türkiye’de süt tüketiminin Avrupa Birliği ülkelerine göre düşük olduğunu belirten Çelik, “Temel besin kaynağı olan süt tüketiminin artırılması gerekiyor. Ülkemizde süt tüketimini artıracak programlar yapılmalı. Sütün ne kadar gerekli olduğu, faydaları, özellikle çocukluk dönemindeki gelişimde süt ve süt ürünlerinin önemi anlatılarak tüketiminin artırılması teşvik edilmelidir” değerlendirmesinde bulundu. Süt üretimi ve tüketiminin artırılması gerektiğini vurgulayan Çelik, üretimin sürdürülebilirliğinin, üreticinin sütünü makul fiyattan satmasına bağlı olduğunu söyledi.

Öte yandan, koyun ve keçi sütü üretimin son 5 yılda dalgalı bir seyir izlediğine işaret eden Çelik, geçen sene hem koyun hem de keçi sütü üretiminde bir önceki yıla göre düşüş yaşandığını anımsattı. Çelik, söz konusu dönemde keçi sütü üretiminin yüzde 11.2 düşerek 482 bin 247 ton, koyun sütü üretimi de yüzde 2.9 gerileyerek 906 bin 945 ton olarak hesaplandığını aktardı.